Mini Sözlük

Ekinoks: Gece ve gündüzün eşit olduğu günler. İlkbahar ekinoksu 21 Mart, güz ekinoksuysa 21 Eylül tarihine denk düşer.

Enki: Sümer mitolojisinin ikinci derece güçlü figürlerinden, su tanrısı.

Enlil: Sümer mitolojisinde gök ve yer yaratıldıktan sonra araya giren ve dünyanın hakimi olan hava tanrısı.

Ereşkigal: Sümer mitolojisinde yeraltının yöneticisi sayılan tanrıça. Aynı zamanda İnanna'nın kızkardeşidir.

Gündönümü: Dünyanın güneş çevresinde çizdiği yörüngenin karşıt yönlerdeki iki noktası. "Kış gündönümü", yılın en uzun gecesine denk gelen 21 Aralık, yaz gündönümüyse yılın en uzun günü olan 21 Haziran'dır.

Heliak yükseliş: Gökyüzünde, güneşin doğmasından hemen önce görülebilen yıldızın hareketi. Ufuk aydınlanmadan, yani ışığı yok olmadan hemen önce görülebilen yıldız, "heliak yükseliş"te demektir.

İnanna: Sümer mitolojisindeki en ünlü tanrıça. Babil'de İştar adını almıştır. Aşkın, savaşın ve tıp biliminin temsilcisidir.

İsis: Mısır'ın en büyük tanrıçası. Simgesi, Sirius yıldızıdır. Osiris'le birlikte Mısır'ı kurduğu ve yönettiği düşünülürdü.

Karbon-14: Jeolojik buluntuların yaşını saptamakta kullanılan ve organik maddelerin açığa çıkardığı C-14 izotopunu ölçmeye dayalı bilimsel yöntem.

Kukulkan: Maya inanışında "denizden geldiğine" inanılan ve "tüylü yılan" ile sembolize edilen en etkili tanrılardan biri.

Nefilim: Eski ahit'te (Tevrat) "Yaratılış/Genesis" bölümünün 6. babında sözü edilen ve bir dönem dünyada yerleşik olduğu söylenen "dünyadışı" yaratıklar. İlkin "devler" olarak yorumlanmış ve çevrilmiş, sonra orijinal adıyla Nefilim olarak bırakılmıştır.

Neterler: Mısır yazılı belgelerinde, Tufan'dan sonra ülkeyi yönettiği söylenen "yarı tanrı" varlıklar. NTR harfleriyle gösterilir ve Neter olarak okunur, çoğulu Neteru'dur.

Ninlil: Sümer mitolojisinde, hava tanrısı Enlil'in karısı. Doğurganlığın simgesidir.

Osiris: Mısır kültünde, en önemli tanrılardan biri. Tanrıça İsis'in hem kocası, hem kardeşi. Horus'un da babası. Gökyüzünde, Orion takımyıldızının onu simgelediği düşünülürdü.

Ptah: Mısır pantheonunda en eski ve en büyük "yaratıcı tanrı". Mimari, mühendislik ve "yapı bilimi" ile özdeşleştirilir.

Presesyon: Dünya kendi ekseni çevresinde dönerken, bu eksenin sabit olmaması nedeniyle, yaklaşık 26000 yılda tamamlanan bir "kutupsal döngü" izler. Bu döngünün sonucu, gökyüzü haritasındaki takımyıldızların yerinin yükselip alçalmasıdır.

Seth: İsis ve Osiris'in kardeşi. Kötü güçlerin etkisi altına giren Seth, kardeşi Osiris'i öldürdü ve Mısır'a sahip olmak istedi. Ama İsis, dağılmış parçalarından Osiris'i canlandırdı, ondan bir çocuk sahibi oldu. Oğulları Horus, Seth'i yenip babasının intikamını aldı ve Mısır'ın başına geçti. Yeniden doğan Osiris ise gökyüzündeki tanrısal mekanına, Orion yıldızına geri döndü.

Thoth: Bilgeliğin, yazının ve bilimin yöneticisi olarak bilinen ve Mısır'da 4. Hanedan sonrasında egemenliğini iyice artıran tanrı. Hiyerogliflerin onun insanlığa armağanı olduğu söylenir.

Zenith: Gökyüzünü çevreleyen sanal yarımkürenin en tepe noktası. Başınızı tam yukarı kaldırıp baktığınızda gördüğünüz nokta, zenith olarak adlandırılır.

Zep Tepi: Mısır mitolojisinde, "ilk zaman" anlamına gelen bu sözcük, ülkeyi "tanrıların yönettiği" en eski döneme gönderme yapmak için kullanılır.